فیبروم رحم توده‌های غیرسرطانی و خوش‌خیمی هستند که در دیواره رحم رشد می‌کنند. این توده‌ها که به عنوان میوم نیز شناخته می‌شوند، اغلب در زنان در سنین باروری ایجاد می‌شوند و ممکن است بدون علائم یا با نشانه‌هایی مانند درد، خونریزی‌های شدید قاعدگی و مشکلات در بارداری همراه باشند. علت دقیق بروز فیبروم مشخص نیست، اما هورمون‌های استروژن و پروژسترون نقش مهمی در رشد آنها دارند. در اکثر موارد، فیبروم‌ها نیاز به درمان ندارند، مگر اینکه علائم شدید ایجاد کنند.
فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم که با نام‌های میوم یا لیومیوم نیز شناخته می‌شود، از نظر بالینی تومورهای خوش خیمی هستند که در رحم رشد می کنند و تقریبا حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد زنان، دارای فیبروم رحمی هستند. این تومورها با سرطان ارتباط ندارند و خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش نمی‌دهند. تومور یا فیبرم رحمی می‌توانند بدون علامت باشند، اما بسته به اندازه و محل وقوع، می‌توانند علائم مختلفی از جمله درد شکم، خونریزی واژینال، دیسپارونی یا دیزوری ایجاد کنند. فيبروم ها می‌توانند داخل دیواره یا ساقه رحم و به صورت جامد و همچنین کیستیک باشند.
علت ایجاد فیبروم رحم چیست؟
رشد بی‌رویه سلول های عضلانی رحم می‌تواند منجر به ایجاد فیبروم رحم شود اما باز هم دلیل قطعی‌ای برای علت ایجاد این بیماری تعریف نشده است. فیبروم ممکن است در قسمت‌های مختلف رحم رشد کند و در سایزهای مختلفی هم باشد اما علت بروز این بیماری را می‌توان بیشتر در بانوان چاق‌تر و یا افرادی که در خانواده خود سابقه این بیماری دارند، مشاهده نمود.
علت دقیق ایجاد فیبروم رحم هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما چندین عامل ممکن است در شکل‌گیری آنها نقش داشته باشند:
هورمون‌ها
هورمون‌های استروژن و پروژسترون، که در طول چرخه قاعدگی تولید می‌شوند، نقش مهمی در رشد فیبروم‌ها دارند. این توده‌ها در دوران باروری که سطح این هورمون‌ها بالاست، بیشتر رشد می‌کنند و معمولاً بعد از یائسگی، زمانی که سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابد، کوچک می‌شوند.
عوامل ژنتیکی
داشتن سابقه خانوادگی فیبروم رحم می‌تواند خطر ابتلا به آن را افزایش دهد. اگر مادر یا خواهر شما مبتلا به فیبروم بوده‌اند، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز به آن دچار شوید.
عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند رژیم غذایی، استرس و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی نیز ممکن است در ایجاد فیبروم مؤثر باشند. چاقی و مصرف زیاد گوشت قرمز نیز به عنوان عوامل خطرزا شناخته شده‌اند.
سایر عوامل خطر
بسیاری از عوامل در ایجاد فیبروم رحم نقش دارند که عبارتند از:
- سن (بیشتر در زنان بین ۳۰ تا ۴۰ سال)
- نژاد (زنان سیاه‌پوست بیشتر در معرض ابتلا هستند)
- شروع زودهنگام قاعدگی
به طور کلی، فیبروم‌ها نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی هستند و در هر فرد ممکن است دلایل متفاوتی داشته باشند.
علائم فیبروم‌های رحم
علائم فیبروم‌های رحم در تمامی افراد یکسان نیست این علائم می‌تواند در برخی افراد شدیدتر و یا گاها خفیف هم باشد. اما به طور کلی علائم آن را می‌توان مطابق موارد پایین در نظر داشت:
- دردهای قاعدگی شدید و طولانی مدت
- خونریزی های غیرطبیعی
- احساس فشار در ناحیه لگن
- بزرگ شدن شکم
- درد در رابطه جنسی
تشخیص فیبروم رحم
تشخیص فیبروم رحم را می‌توان به دو روش انجام داد. یکی از رایج‌ترین روش‌های تشخیص فیبروم رحم انجام سونوگرافی و دومین روش تشخیص لیومیوم ام آر آی است.
معاینه لگنی
پزشک ممکن است در طول معاینه لگنی، بزرگی یا تغییر شکل رحم را احساس کند. این معاینه ابتدایی می‌تواند نشانه‌ای از وجود فیبروم باشد، اما برای تشخیص دقیق‌تر نیاز به تست‌های تصویربرداری است.
سونوگرافی
سونوگرافی یکی از اصلی‌ترین و رایج‌ترین روش‌های تصویربرداری برای تشخیص فیبروم رحم است. این تست از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از رحم و سایر اعضای لگن استفاده می‌کند و می‌تواند فیبروم‌ها را بر اساس اندازه و محل نشان دهد. سونوگرافی ممکن است به صورت شکمی یا واژینال انجام شود.
ام‌آرآی
ام‌آرآی از امواج مغناطیسی برای ایجاد تصاویر دقیق از رحم استفاده می‌کند. این روش معمولاً برای تشخیص دقیق‌تر اندازه، تعداد و محل فیبروم‌ها به کار می‌رود، به ویژه در مواردی که برنامه‌ریزی برای جراحی یا درمان خاص مدنظر است.
انواع فیبروم‌های رحم
فیبروم رحم انواع مختلفی دارد که بر اساس محل قرارگیری آنها در رحم دسته‌بندی می‌شوند. هر نوع فیبروم ممکن است علائم و تأثیرات متفاوتی بر سلامت داشته باشد. در زیر به انواع اصلی فیبروم‌ها اشاره شده است:
فیبروم زیرمخاطی (Submucosal)
در سطح داخلی رحم رشد می‌کند لذا با دردهای قاعدگی و همچنین خونریزی شدیدی همراه است.
فیبروم زیرمخاطی با اینکه کمتر رایج است، اما بیشتر از سایر انواع فیبروم‌ها می‌تواند باعث خونریزی شدید قاعدگی و مشکلات باروری شود.
فیبروم داخل‌دیواره‌ای
شایع‌ترین نوع فیبروم، فیبروم داخل‌دیواره‌ای است که در دیواره عضلانی رحم (میومتر) رشد می‌کند. این نوع فیبروم ممکن است باعث افزایش حجم رحم، درد لگن و خونریزی‌های شدید قاعدگی شود.
فیبروم ساب سروز
معمولاً در خارج رحم اما چسبیده به آن رشد می کند و همین امر منجر می‌شود که یک طرف رحم هم کمی بزرگتر به نظر برسد.
این نوع فیبروم معمولاً علائم کمتری دارد، اما اگر بزرگ شود، ممکن است به اعضای مجاور فشار بیاورد و باعث درد لگن یا فشار به مثانه و روده‌ها شود.
فیبروم ساقه‌دار
این فیبروم‌ها به صورت یک توده متصل به رحم از طریق ساقه‌ای باریک رشد می‌کنند. آنها می‌توانند در داخل رحم یا روی سطح خارجی آن قرار گیرند. فیبروم‌های ساقه‌دار ممکن است باعث درد شدید شوند، به خصوص اگر ساقه آنها پیچ بخورد.
فیبروم داخلی
همانطور که از نام آن پیداست در داخل دیواره ماهیچه‌ای رحم به وجود آمده و باعث کشیدگی و بزرگتر شدن رحم می‌شود، و همچنین ممکن است باعث خونریزی شدید و مشکلاتی در بارداری و حفظ جنین شود.
فیبروم پدانکوله
همان فیبروم ساب سروز است که چون قاعده باریک و دراز پیدا می‌کند به آن پدانکوله می‌گویند.
آیا درمانی برای فیبروم رحم وجود دارد؟
فیبروم‌ها بر اساس نوع و محل قرارگیری‌شان، علائم متفاوتی ایجاد می‌کنند و درمان فیبروم رحم نیز ممکن است بسته به نوع و شدت علائم متفاوت باشد.
- خارج کردن فیبروم با جراحی که در این حالت فرد با جراحی فیبروم را از رحم خود خارج می‌کند ولی از آنجایی که جراحی محسوب می‌شود می‌تواند با خونریزی همراه باشد و سختی‌های درد ناشی از عمل را به همراه داشته باشد
- مصرف برخی داروها که باعث ایجاد یائسگی کاذب شده و سایز فیبروم را کاهش می‌دهد
- برای درمان فیبرم رحم به جز انجام عمل جراحی فیبرم رحم که کار سخت و پر ریسکی است، ما آمبولیزیشن را توصیه می‌کنیم که هم راحتتر است و هم بیمار سریع تر بهبود می‌یابد.
سوالات متداول فیبروم رحم
خیر، فیبروم‌ها توده‌های خوش‌خیم و غیرسرطانی هستند و به ندرت به سرطان تبدیل می‌شوند.
برخی فیبروم‌ها، به ویژه فیبروم‌های زیرمخاطی، ممکن است باعث مشکلات باروری شوند، اما بسیاری از زنان با فیبروم باردار می‌شوند.
پس از یائسگی، با کاهش سطح هورمون‌ها، فیبروم‌ها ممکن است کوچک شوند و علائم کمتری ایجاد کنند.
بعد از درمان، به خصوص اگر جراحی انجام نشود، امکان رشد مجدد فیبروم‌ها وجود دارد.
در نهایت…
فیبروم رحم توده‌های غیرسرطانی و شایعی هستند که اغلب در سنین باروری زنان ایجاد می‌شوند. این توده‌ها معمولاً بدون علائم هستند، اما در برخی موارد می‌توانند باعث مشکلاتی مانند خونریزی شدید، درد لگن و اختلال در باروری شوند. تشخیص فیبروم از طریق معاینه و تست‌های تصویربرداری انجام می‌شود و درمان آن بسته به شدت علائم متفاوت است. در بسیاری از موارد، فیبروم‌ها بدون نیاز به درمان جدی مدیریت می‌شوند.