آمبولی شریانی چیست؟
دکتر علی اکبرمهدوی متخصص رادیولوژی ابراز کرد: بیماری ترومبو آمبولی شریانی عبارت است از تشکیل لخته خونی در یک شریان (ترومبوز) که ممکن است به اعضای دور دست برود (آمبولی). شریان های بزرگ یا کوچک را در هر نقطه از بدن، به ویژه شریان های گردن یا شریان هایی که به مغز، روده ، اندام های فوقانی یا کلیه می روند، درگیر می کند. بسته به مكان استقرار آمبولی شریانی ، موارد زیر رخ می‌دهند :
- روده: درد شكمی، تهوع، استفراغ و شوك.
- مغز: كوری موقت، مشكل در تكلم، فلج نسبی، كاهش شنوایی، سردرد و گیجی.
- اندام‌ها: درد در اندام فوقانی یا ساق بعد از ورزش (با استراحت فروكش می‌كند)؛ ضعف، كرختی، سوزن سوزن شدن و احساس سوزش؛ ضعف یا فقدان نبض بعد از محل انسداد جریان خون.
این علام با استراحت فروكش می‌كنند. در صورتی که ترومبوز آمبولی شریانی به صورت حاد در شریان های اصلی عروق دست و پا رخ دهد، احتمال خطر ایسکمی و گانگرن اندام و متعاقب آن از دست رفتن عملکرد اندام و یا نقص عضو وجود دارد.
علل بروز آمبولی شریانی
وی علت بروز آمبولی شریانی را عنوان کرد: لخته‌ها ممکن است در هر بیماری که به پوشش یکنواخت قلب یا رگ خونی آسیب بزند، تشکیل شوند. با رشد لخته، قسمت‌های کوچک یا بزرگی کنده می‌شوند و با جریان خون به مغز، شکم، اندام‌ها یا سایر قسمت‌ها می‌روند. بیماری‌هایی که به پوشش عروقی خونی آسیب می‌زنند، عبارتند از: آترواسکلروز (تصلب شرایین) ، آسیب به یک رگ خونی در اثر سانحه یا جراحی، بیماری دریچه‌ای قلب، حمله گرما، فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی ضربان نامنظم قلب)
عوامل تشدید کننده آمبولی شریانی
سن بالای 60 سال، سیگار کشیدن، فشارخون بالا، دیابت شیرین و سابقه‌حملات ایسکمیک‌گذرا از عوامل تشدید کننده آمبولی شریانی می باشند. عواقب مورد انتظار به اعضای آسیب دیده، اندازه رگ خونی آسیب دیده و اندازه آمبولی بستگی دارد. لخته های موجود در اندام ها را می توان با جراحی برداشت و باعث تسکین علایم شد. لخته هایی که به مغز، کلیه و روده ها می روند، ممکن است قبل از این که بتوان آنها را برداشت، باعث مرگ یا ناتوانی دائمی گردند.
آزمون‌های تشخیصی بیماری آمبولی شریانی می‌تواند شامل آرتریوگرافی (رادیوگرافی خونی پس از تزریق ماده حاجب) باشد. درمان زودهنگام، ضروری و معمولاً نیازمند جراحی (آمبولكتومی) است. جراحی برای ترمیم یا جایگزینی عروق خونی آسیب‌دیده یا برای برداشتن یك لخته به وسیله بالن یا بای‌پس عروقی میباشد. روش های دارویی شامل ضد انعقادها برای رقیق كردن خون و كاهش احتمال ایجاد بیماری آمبولی شریانی و گشادكننده‌های عروقی برای اتساع عروق خونی می باشد. علاوه بر درمان های جراحی که به صورت کلاسیک برای درمان ترومبوزهای شریانی حاد استفاده می شود، با پیشرفت تکنولوژی امکان درمان های مداخله ای کم تهاجمی از قبیل آمبلکتومی از طریق آنژیوگرافی نیز میسر شده است.
نمونه
بیماری که به این روش تحت درمان قرار گرفت آقای60 ساله ای بود که از ابتدای صبح روز مراجعه و بدون هیچ سابقه قبلی دچار درد شدید در اندام فوقانی چپ و متعاقب آن سرد شدن و رنگ پریدگی اندام شد. وی پس از مراجعه به اورژانس تحت سونوگرافی قرار گرفت و در سونوگرافی ترومبوز وسیع در میانه شریان اصلی دست چپ دیده شد. در این بیماران، در صورتی که درمان در کمتر از 6 ساعت صورت نگیرد ممکن است منجر به نکروزبافت و حتی قطع عضو شود.
جهت بیمار فوق پس از مراجعه به اورژانس در کمتر از 3 ساعت تشخیص ترومبوز گذاشته شد و بلافاصله به آنژیوگرافی منتقل شد. جهت بیمار، آمبلکتومی از طریق آنژیوگرافی صورت گرفت، لخته به طور کامل از شریان خارج گردید و بیمار با حال عمومی خوب به بخش منتقل گردید. با توجه به سرعت عمل در تشخیص و درمان، بیمار از خطر قطع عضو نجات یافت.
