آنژیوپلاستی روشی کارآمد برای درمان بیماری‌های عروقی مانند انسداد عروق قلبی است. در این فرایند، با استفاده از بالون، عروق باریک شده، گشاد شده و سپس استنتی فلزی برای حفظ باز شدن عروق در محل قرار می‌گیرد. این روش به بهبود جریان خون و کاهش علائم بیماری‌های قلبی و … کمک می‌کند و معمولاً به عنوان یک درمان کم تهاجمی نسبت به جراحی باز در نظر گرفته می‌شود. مراقبت‌های مناسب پس از عمل برای موفقیت طولانی‌مدت درمان حیاتی است.
آنژیوپلاستی چیست و چگونه انجام می گیرد؟
همانطور که می دانید سر تا سر بدن ما پر از رگ های خونی است، که وظیفه انتقال و جریان دادن خون در بدن را بر عهده دارند. اما گاهی این رگ یا شریان ها به علت رسوب چربی خون و یا هر عامل دیگری دچار انسداد و تنگی می شوند. بروز چنین مشکلی باعث می شود، که رگ در انتقال خون به نقاط مختلف بدن ناتوان باشد. در واقع وقتی رگ مسدود یا تنگ شود امکان ورود خون از آن وجود ندارد. حال یکی از روش های رفع انسداد و تنگی شریان های بدن آنژیوپلاستی است. در این روش پزشک با استفاده از یک بالن کوچک انسداد رگ ها را به طور کامل رفع می نماید.
استنت گذاری
برای انجام استنت گذاری پزشک ابتدا قسمت مورد نظر برای ورود کاتتر را کاملا بی حس می کند. این قسمت معمولا کشاله ران، بازو و … است. سپس یک سوراخ کوچک بر روی آن قسمت ایجاد می کند. در مرحله بعدی پزشک یک کاتتر را که بالن کوچکی در نوک آن نصب شده است، از طریق سوراخ ایجاد شده وارد بدن می کند. در مرحله بعدی کاتتر با استفاده از دستگاه فلوروسکوپی به سمت رگ یا شریان مسدود شده هدایت می شود. سپس کاتتر وارد رگ مسدود شده می شود.
در مرحله بعد پزشک بالن قرار گرفته در نوک کاتتر را باد می کند. با باد شدن بالن درون رگ، انسداد آن کاملا برطرف می شود. در مرحله بعدی از آنژیوپلاستی پزشک باد بالن را تخلیه و آن را به همراه کاتتر از بدن خارج می کند. سپس یک لوله کوچک به نام استنت را درون رگ قرار می دهد، تا استنت رگ ها را به صورت دائمی باز نگه دارد و از انسداد آن جلوگیری کند. در نتیجه عمل به پایان رسیده و انسداد و تنگی رگ کاملا رفع می شود.
آنژیوپلاستی برای چه قسمت هایی از بدن کاربرد دارد؟
آنژیوپلاستی برای نقاط مختلفی از بدن کاربرد دارد. در واقع می توان گفت که معمولا برای رگ های هر قسمتی از بدن که دچار انسداد شوند، استفاده می شود. به طور کلی این عمل برای رفع انسداد شریان قسمت های نام برده شده در زیر استفاده می شود:
- این عمل برای رفع انسداد رگ و وریدهای شکم، بازو، لگن، ران، و قفسه سینه به کار گرفته می شود.
- اگر شریان های گردن که وظیفه خونرسانی به مغز را بر عهده دارند مسدود شوند، می توان از روش استنت گذاری برای رفع انسداد آن ها استفاده کرد.
- آنژیوپلاستی برای درمان بیماری عروق کورنری استفاده می شود. این عروق در واقع وظیفه خونرسانی به قلب را بر عهده دارند.
- استنت گذاری برای درمان تنگی عروق کلیه مورد استفاده قرار می گیرد. تنگی عروق کلیه اغلب می توانند باعث بروز فشار خون بالا در بیمار شوند.
چه افرادی باید آنژیوپلاستی انجام دهند؟
آنژیوپلاستی برای افرادی انجام می‌شود که دچار تنگی یا انسداد عروق کرونری قلب هستند. این افراد معمولا دارای شرایط زیر هستند:
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه که می‌تواند به بازو، گردن، فک یا پشت گسترش یابد. به خصوص هنگام فعالیت بدنی یا استرس.
- در صورتی که یکی از عروق کرونری به طور کامل مسدود شده باشد.
- نتایج غیرطبیعی از تست‌هایی مانند تست ورزش یا اسکن‌های قلبی که نشان‌دهنده کاهش جریان خون به قلب هستند.
- هنگامی که قلب نمی‌تواند به طور مؤثر خون را پمپاژ کند، ممکن است آنژیوپلاستی به عنوان بخشی از درمان در نظر گرفته شود.
این روش به طور کلی برای افرادی که داروها و تغییرات سبک زندگی نتوانسته‌اند علائمشان را بهبود ببخشند یا در موارد اضطراری برای باز کردن سریع عروق مسدود شده انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: ترومبوآمبولی شریانی
اقدامات قبل از انجام آنژیوپلاستی
قبل از انجام آنژیوپلاستی، باید مراحل و اقدامات زیر انجام شوند تا عمل با ایمنی و موفقیت بیشتری صورت گیرد:
ارزیابی پزشکی کامل
پزشک معاینات جسمی کامل انجام داده و تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند.
آزمایشات خونی
شامل آزمایش‌های خونی برای بررسی وضعیت کلی سلامت، عملکرد کلیه‌ها و دیگر عوامل مرتبط با جراحی می شود.
تست‌های قلبی
شامل الکتروکاردیوگرام (ECG)، اکوکاردیوگرافی، تست ورزش و آنژیوگرافی برای ارزیابی وضعیت عروق کرونری است.
مصرف داروها
پزشک ممکن است داروهای خاصی را قبل از عمل تجویز کند یا دستور قطع موقت برخی داروها به خصوص داروهای رقیق‌کننده خون را بدهد.
ناشتایی
معمولاً از بیمار خواسته می‌شود که 6 تا 8 ساعت قبل از عمل، از خوردن و نوشیدن پرهیز کند و ناشتا باشد.
اطلاع‌رسانی در مورد آلرژی‌ها
بیمار باید هر گونه حساسیت به داروها و همچنین هر حساسیت و آلرژی دیگری را به پزشک اطلاع دهد.
انجام این اقدامات قبل از آنژیوپلاستی می‌تواند به کاهش خطرات و افزایش شانس موفقیت این روش درمانی کمک کند.
نکات مراقبتی بعد از انجام آنژیوپلاستی
بعد از انجام عمل فرد از نظر جسمی در شرایط حساس تری خواهد بود و می بایست برخی نکات را رعایت کند و تحت مراقبت قرار گیرد. این مراقبت ها باعث می شوند که دوره نقاهت بیمار کوتاه تر شده، و از بروز هرگونه عوارض جدی نیز جلوگیری شود. افرادی که عمل استنت گذاری را انجام می دهند، می بایست تحت مراقبت های زیر قرار گرفته و نکات ذکر شده را انجام دهند:
- افراد بعد از انجام این عمل می بایست حداقل یک تا دو روز از انجام ورزش های شدید، و یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنند.
- پس از آنژیوپلاستی فرد می بایست دو الی سه روز استراحت کند. در چند روز اول بیمار بهتر است مصرف مایعات خود را افزایش داده و آب زیادی بنوشد.
- بیماران بعد از استنت گذاری به هیچ عنوان نباید سیگار مصرف کنند. استعمال دخانیات می تواند موجب انسداد مجدد شریان ها و بروز برخی مشکلات در بدن بیمار شود.
- بیمار باید داروهایی که توسط پزشک تجویز شده اند را، به طور کامل مصرف کند.
- بعد از انجام آنژیوپلاستی خونریزی از محل ورود کاتتر یک عارضه غیر طبیعی است. در صورت مشاهده بیمار باید سریعا به پزشک رجوع کند.
- در صورت بروز درد شدید در ناحیه تحت عمل و یا کبودی و تورم پوست آن قسمت می بایست به پزشک مراجعه نمود.
مزایای انجام آنژیوپلاستی برای بیماران
انجام این جراحی نسبت به سایر روش ها، مزایای زیادی را برای بیماران به همراه خواهند داشت. به همین دلیل متقاضیان انجام این عمل بسیار بیشتر از سایر روش ها هستند. در زیر چند مورد از مزایای آن را برای بیماران نام برده ایم:
کم تهاجمی و کم خطر بودن
اولین موردی که بیماران همواره آن را مد نظر قرار می دهند، کم خطر بودن روش درمان است. این روش کاملا کم خطر و کم تهاجمی است.
کم هزینه بودن
هزینه انجام آنژیوپلاستی نسبت به سایر روش ها بسیار کمتر است. این مورد می تواند یکی از بهترین مزایای این روش به حساب بیاید.
عدم نیاز به بستری
در این روش هیچ برش عمیق یا خاصی بر روی بدن ایجاد نمی شود. به همین دلیل بیمار معمولا نیاز به بستری شدن در بیمارستان ندارد. یک الی دو روز بعد از استنت گذاری بیمار می تواند به روال عادی زندگی خود بازگردد.
کم درد بودن
از دیگر مزایای آن می توان به کم درد بودن آن اشاره نمود. درد این روش به قدری کم بوده، که عموما از بیهوشی برای انجام آن استفاده نمی شود. پزشکان برای انجام آنژیوپلاستی از بی حسی استفاده می کنند. و بیمار معمولا هیچ درد خاصی را حس نخواهد کرد.
آنژیوپلاستی چه عوارضی دارد؟
این روش با وجود اینکه یک روش کم خطر و کم تهاجمی است، گاها می تواند برخی عوارض را نیز برای بیمار به همراه داشته باشد. این عوارض معمولا بسیار نادر هستند. و در موارد بسیار کمی مشاهده شده اند. عوارض این روش به شرح زیر می باشند:
خونریزی خفیف
پس از انجام آنژیوپلاستی ممکن است فرد در ناحیه ورود کاتتر دچار خونریزی شود.
کاهش عملکرد کلیه ها
وقتی ماده حاجب در عمل استنت گذاری استفاده می شود، می تواند باعث کاهش عملکرد کلیه های بیمار و بروز حساسیت های آلرژیک شود.
عفونت و آسیب خفیف به رگ خونی
از دیگر عوارض انجام آن می توان به آسیب به رگ اشاره نمود. همچنین در عمل آنژیوپلاستی وقتی استنت درون رگ قرار داده می شود، احتمال بروز عفونت خفیف نیز وجود دارد.
انسداد رگ های خونی در قسمت های مختلف بدن می تواند بسیار خطرناک باشد، و باعث کاهش عملکرد اعضای بدن شود. به همین علت باید سریعا برای رفع این بیماری اقدام نمود. برای این بیماری می توانید با مراجعه به مطب دکتر علی مهدوی متخصص رادیولوژی مشاوره های لازم را دریافت نموده و درمان خود را آغاز کنید.
سوالات متداول آنژیوپلاستی
اکثر بیماران ظرف چند روز تا یک هفته به فعالیت‌های عادی خود بازمی‌گردند.
خیر، آنژیوپلاستی معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود، به این معنا که بیمار به هوش بوده ولی ناحیه مورد نظر بی‌حس می‌شود.
در نهایت…
آنژیوپلاستی یک روش کم تهاجمی و مؤثر برای درمان تنگی یا انسداد عروق کرونری قلب است. با استفاده از بالون و استنت، این روش به بهبود جریان خون، کاهش علائم بیماری‌های قلبی و افزایش کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند. اگرچه دارای خطرات و عوارض احتمالی است، اما با رعایت توصیه‌های پزشکی قبل و بعد از عمل، می‌توان شانس موفقیت آن را افزایش داد. مراقبت‌های پس از عمل و تغییرات سبک زندگی نیز برای حفظ نتایج بلندمدت اهمیت دارند.