درمان خونریزی گوارشی به روش امبولیزاسیون یکی از روش‌های نوین و مؤثر در مدیریت خونریزی‌های غیرقابل کنترل در دستگاه گوارش است. این روش به‌ویژه در مواردی که خونریزی ناشی از عروق خونی غیرطبیعی یا زخم‌های عروقی است، کاربرد دارد. با استفاده از تکنیک‌های کم‌تهاجمی، متخصصان می‌توانند عروق خونریزی‌دهنده را شناسایی و مسدود کنند تا از ادامه خونریزی جلوگیری کنند. امبولیزاسیون مزایای زیادی از جمله کاهش نیاز به جراحی باز و تسریع در بهبودی بیمار دارد، که آن را به گزینه‌ای جذاب در درمانهای پزشکی تبدیل می‌کند.
درمان خونریزی گوارشی با امبولیزاسیون به چه صورت است؟
درمان خونریزی گوارشی با امبولیزاسیون یک روش کم‌تهاجمی است که برای کنترل خونریزی‌های شدید و غیرقابل کنترل از عروق خونی به کار می‌رود. مراحل این درمان به شرح زیر است:
ابتدا با استفاده از روش‌هایی مانند اندوسکوپی یا رادیولوژی، منبع خونریزی شناسایی می‌شود. این مرحله برای تشخیص پزشک که دقیقا بداند کدام عروق خونریزی‌دهنده باید مسدود شوند از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
در صورتی که نیاز باشد قبل از انجام امبولیزاسیون بیمار ناشتا بوده و نیاز به انجام آزمایشات اولیه داشته باشد به وی اطلاع رسانی شده و انجام می شود.
در مرحله بعد پزشک با استفاده از روش‌های تصویربرداری (مانند آنژیوگرافی)، کاتتری را به داخل رگ‌های خونی هدایت می‌کند. این کاتتر معمولاً از طریق شریان ران یا بازو وارد می‌شود.
پس از شناسایی عروق خونریزی‌دهنده، مواد امبولیزه به درون عروق تزریق می‌شود تا جریان خون به ناحیه خونریزی‌دهنده متوقف شود.
پس از اتمام مراحل، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود و تحت نظارت قرار می‌گیرد. این نظارت به مدت چند ساعت تا یک روز ادامه دارد تا اطمینان حاصل شود که خونریزی کنترل شده و هیچ عارضه‌ای ایجاد نشده است.
این روش به دلیل کم‌تهاجمی بودن و عوارض کمتر، به عنوان یک گزینه مناسب در درمان خونریزی‌های گوارشی در نظر گرفته می‌شود.
نمونه ای از درمان خونریزی گوارشی با امبولیزاسیون توسط دکتر علی مهدوی:
بیماری که به این روش تحت درمان قرار گرفت. و درمان خونریزی گوارشی رخ داد خانم 70 ساله ای بود که به دلیل دل درد مزمن که اخیرا تشدید پیدا کرده بود به اورژانس بیمارستان امام حسین (ع) مراجعه می نماید. در ارزیابی های انجام شده بیمار دچار افت هموگلوبین شد. بیمار با تشخیص خونریزی گوارشی تحت آندوسکوپی قرار گرفت. و ضایعه پولیپوئید زخمی در ناحیه انتروفوندوس معده رویت شد. که همراه با oozing فعال بود.
به دلیل ادامه خونریزی، بیمار جهت ارزیابی بیشتر تحت آنژیوگرافی قرار گرفت. و در آنژیوگرافی کاتتر تشخیصی را وارد عروق معده کرده و سپس ماده حاجب را تزریق کرده که بدین ترتیب محل خونریزی گوارشی که شریان معده سمت چپ بود مشخص گردید. سپس ماده Gelfom و PVA از طریق این کاتتر وارد عروق خونریزی دهنده شد. و متعاقب آن خونریزی گوارشی بیمار قطع و علائم حیاتی بهبود یافت.
علت بروز خونریزی گوارشی
بیماری‌هایی که موجب خونریزی گوارشی فوقانی می‌شوند عبارتند از:
- زخم‌های معده و دوازدهه(PU)
- واریس های گوارشی (عمدتاً در اثر مشکلات کبدی و افزایش فشار عروق مربوط به آن ایجاد می‌شوند)
- آسیب های مخاط معده (گاستریت اروزیو) و اثنی عشر (دئودنیت)
- بیماری های التهابی مری (ازوفاژیت) و بدخیمی‌ها
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (مانند آسپرین و بروفن) و الکل نیز می‌تواند باعث خونریزی گوارشی به خصوص در ناحیه معده شود.
دلایل دیگر خونریزی عبارتند از:
- تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم در دستگاه گوارش نیز باعث خونریزی داخلی شوند.
- برخی عفونت‌ها، مانند عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، نیز برخی مواقع باعث التهاب و خونریزی شوند.
- مشکلات کبدی می‌توانند باعث افزایش فشار در وریدهای گوارشی و در نتیجه خونریزی شوند.
- آسیب‌های فیزیکی به ناحیه شکم نیز به خونریزی منجر می شوند.
تشخیص دقیق علت خونریزی گوارشی نیاز به معاینه پزشکی و آزمایشات تخصصی دارد.
علائم خونریزی گوارشی
علایم خونریزی گوارشی فوقانی به صورت زیر نشان داده می شود که مطلع بودن از این علائم کمک می کند تا فرد هرچه زودتر به درمان خونریزی گوارشی اقدام کند:
- استفراغ خون روشن با موادی با زمینه قهوه‌ای که نشانه خونریزی قسمت فوقانی دستگاه گوارش است.
- مدفوع قیری و بدبو، این نوع مدفوع که ملنا نام دارد بر وجود خون حداقل به مدت ۱۴ ساعت در دستگاه گوارش دلالت می‌کند؛ لذا اغلب بر خونریزی گوارشی فوقانی دلالت دارد.
- وجود خون قرمز روشن در مدفوع که این نشانه بیشتر مربوط به خونریزی قسمت تحتانی دستگاه گوارش است. اگر چه در خونریزی‌های وسیع دستگاه گوارش فوقانی نیز چنین نشانه ای می‌تواند وجود داشته باشد.
- خونریزی مخفی گوارشی که در آزمایش‌های اختصاصی مربوط به مدفوع تشخیص داده می‌شود. این نوع خونریزی بیشتر نشانه تومورهای دستگاه گوارشی است که معمولاً با علائمی نظیر کاهش وزن و کم خونی مزمن همراه‌است.
- علائم کم خونی مانند خستگی زودرس، سیاهی رفتن چشم، درد قفسه سینه یا تنگی نفس.
- از دست دادن شدید خون (بیش از یک لیتر خون در ۲۴ ساعت) ممکن است سبب بروز علائم شوک شود.
انواع خونریزی دستگاه گوارش
دکتر علی مهدوی فوق تخصص رادیولوژی مداخله ای ابراز کرد که خونریزی گوارشی فوقانی در اثر صدمه و آسیب موضعی ایجاد می‌شود. که سبب زخم مخاط دستگاه گوارش می‌شود. خونریزی‌های دستگاه گوارش (GIB) به دو دسته با منشأ فوقانی و تحتانی تقسیم می‌شوند.
- خونریزی‌هایی که در قسمت اثنی‌عشر به بالا رخ داده باشند، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی(UGIB) نامیده می‌شوند.
- اگر محل خونریزی از دوازدهه تا مقعد باشد خونریزی دستگاه گوارشی تحتانی (LGIB) گفته می‌شود.
درمان خونریزی گوارشی با چه روش هایی امکانپذیر است؟
درمان خونریزی گوارشی موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته شده است. در ادامه توضیحات بیشتر داده شده است. با ما همراه باشید.
روش های درمان این مشکل بنا به گفته ی دکتر علی مهدوی نیز عبارتند از:
درمان دارویی
داروهایی مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) برای کاهش اسید معده و تسریع بهبود زخم‌ها و در مواردی که عفونت باکتریایی وجود داشته باشد، داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شوند.
آندوسکوپی
اندوسکوپی تشخیصی که برای شناسایی منبع خونریزی انجام می‌شود و آندوسکوپی درمانی که در این روش، پزشک با استفاده از ابزار خاص، می‌تواند خونریزی را با روش‌هایی مانند سوزاندن یا بستن عروق کنترل کند. در واقع کنترل فوری خونریزی با آندوسکوپ، تزریق ترکیبات تنگ‌کننده عروق(ماننداپی‌نفرین)، تزریق مواد اسکلروز کننده منعقدکردن محل خونریزی با لیزر یا کاربرد هموکلیپ را شامل شود.
امبولیزاسیون
در مواردی که خونریزی از عروق بزرگ‌تر و غیرقابل کنترل باشد، از این روش استفاده می‌شود. در اینجا، عروق خونریزی‌دهنده با استفاده از مواد خاص مسدود می‌شوند. رگ های خونریزی دهنده با آنژیوگرافی مشخص و سپس به دنبال آن آمبولیزاسیون انجام خواهد شد.
جراحی
در موارد حاد و شدید که دیگر روش‌ها مؤثر نباشند، ممکن است نیاز به جراحی باشد. این جراحی می‌تواند شامل برداشتن زخم، تومور یا قسمتی از روده باشد.
باید ذکر کرد که اولین بیمار مبتلا به خونریزی گوارشی در بیمارستان امام حسین (ع) در کلینیک “رادیولوژی مداخله ای و درمانهای کم تهاجمی” تحت درمان قرار گرفته است.
جراح باید پیش ازشروع جراحی، با استفاده از آندوسکوپی یا آنژیوگرافی ازمحل خونریزی تصویری در ذهن داشته باشد .
سوالات متداول
امبولیزاسیون معمولاً برای خونریزی‌های ناشی از زخم‌های گوارشی، واریس‌های مری، یا تومورهای سرطانی استفاده می‌شود.
مانند هر روش پزشکی، امبولیزاسیون نیز ممکن است با خطراتی همراه باشد. این خطرات شامل عفونت، آسیب به بافت‌های اطراف، و عدم موفقیت در متوقف کردن خونریزی هستند.
اگر خونریزی شدید یا نشانه‌هایی مانند ضعف، سرگیجه، یا درد شدید شکم دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در نهایت…
درمان خونریزی گوارشی با امبولیزاسیون به عنوان یک روش غیرجراحی و موثر در کنترل خونریزی‌های شدید شناخته می‌شود. این روش با هدف قطع جریان خون به ناحیه آسیب‌دیده، به کاهش عوارض جانبی و بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند. امبولیزاسیون به ویژه در مواردی که روش‌های دیگر ناکارآمد بوده‌اند، مفید است و می‌تواند به عنوان یک راهکار اولیه یا تکمیلی در درمان خونریزی‌های ناشی از زخم‌ها یا تومورها مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، پیگیری و ارزیابی مداوم بیماران ضروری است.