آنژیوگرافی و کاربردهای آن

آنژیوگرافی نوعی عکس‌برداری با اشعه ایکس است. از این روش برای تشخیص میزان و علت گرفتگی عروق قلب، مغز، اندام‌های بدن و عروق محیطی استفاده می‌شود. اگر دچار درد قفسه سینه، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی یا نتایج غیرطبیعی تست ورزش شده‌اید، پزشک تست آنژیو را تجویز می‌کند. اطلاعات به دست آمده از آنژیوگرافی به پزشک کمک می‌کنند تا برنامه درمانی مناسب شما را تدوین نماید.

آنژیوگرافی چیست؟

آنژیوگرافی (angiography) یا رگ‌نگاری، نوعی تصویربرداری از عروق قلبی است که با هدف بررسی تنگی و انسداد عروق و تشخیص بیماری‌های قلبی- عروقی انجام می‌شود و همچنین یکی از روش های رادیولوژی مداخله ای است در این روش، از اشعه ایکس برای عکس‌برداری از شریان‌های قلبی استفاده می‌شود. قبل از تست، ماده رنگی مخصوصی به نام ماده حاجب به داخل رگ فرد تزریق می‌شود. این ماده با برجسته کردن عروق خونی، به پزشک امکان می‌دهد تا هر نوع گرفتگی و تنگی عروق کرونر را مشاهده نماید.

نکته مهم اینجاست که رگ‌نگاری یک روش تشخیصی است نه درمانی؛ یعنی پزشک با این کار فقط سیستم قلبی عروقی شما را بررسی می‌کند و سپس با توجه به نتیجه تشخیص، درمان‌های لازم را تجویز می‌نماید.

کاربرد‌های آنژیوگرافی

به طور کلی از این روش برای تشخیص موارد زیر استفاده می‌شود:

• تشخیص تنگی و گرفتگی عروق خونی در پا‌ها، ریه، مغز و به خصوص قلب

• پیدا کردن محل خونریزی‌های داخلی

• تشخیص هر نوع برآمدگی غیرطبیعی رگ‌ها (آنوریسم)

• تشخیص بیماری‌های عروق کرونر قلب

• تشخیص آترواسکلروز (رسوب چربی در رگ‌های خونی)

• تشخیص تنگی دریچه آئورت

• تشخیص بیماری‌های عروق محیطی مثل اختلال در خونرسانی به پا‌ها

• کمک به آنژیوپلاستی، استنت‌گذاری و جراحی

چه زمانی آنژیوگرافی انجام می‌شود؟

بروز علائم آنژین صدری

وقتی خونرسانی به قلب درست انجام نشود، علائمی مثل سوزش، درد قفسه سینه، تنگی نفس و فشار در سینه بروز می‌کند. دلیل این اتفاق تنگ شدن رگ‌های قلب به خاطر تجمع چربی در دیواره عروق است. در صورتی که دچار این علائم شده‌اید یا از قبل برایتان تشخیص آنژین داده شده و بیماری‌تان رو به وخامت رفته، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.

غیر طبیعی بودن تست استرس قلب

تست استرس یا تست ورزش برای بررسی عملکرد قلب موقع انجام فعالیت انجام می‌شود. طی این آزمایش از شما خواسته می‌شود روی تردمیل راه بروید. با تحرک بدنی، قلب سریع‌تر خون را پمپاژ می‌کند. سپس عملکرد قلب در مقایسه با زمان استراحت ارزیابی می‌شود. اگر نتیجه تست استرس قلب غیر طبیعی باشد، پزشک برای بررسی دلیلش آنژیوگرافی تجویز می‌کند.

ابتلا به بیماری‌های کلیه

بیماری‌های کلیه به خصوص نارسایی مزمن کلیه، عروق کلیوی را دچار مشکل می‌کنند. در چنین شرایطی پزشک برای ارزیابی عملکرد این عروق، آنژیو تجویز می‌کند. علاوه بر این، بیمارانی که پیوند کلیه داشته‌اند هم با این روش معاینه می‌شوند.

سکته مغزی

برای ارزیابی میزان و محل آسیب مغزی بعد از سکته مغزی هم از این تست استفاده می‌شود. اطلاعات به دست آمده به پزشک کمک می‌کند تا بهترین برنامه درمانی را در پیش بگیرد و به کاهش عوارض سکته مغزی کمک کند.

قبل از جراحی عروق

اگر قرار است آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری، جراحی عروق محیطی، بای پس قلب یا جراحی عروق مغزی انجام بدهید، قبل از آن پزشک رگ‌نگاری را تجویز می‌کند. آگاهی پزشک از میزان آسیب و تخریب عروق، او را در انتخاب دقیق مسیر جراحی یاری می‌کند.

آمادگی‌های قبل از انجام آنژیوگرافی

1. تا 6 ساعت قبل از تست غذای جامد نخورید. از 3 ساعت قبل هم چند لیوان آب بنوشید.

2. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید می‌کنید حتماً پزشکتان را در جریان قرار بدهید تا دستور مصرفشان قبل و بعد آنژیو را به شما بدهد.

3. ساعت، موبایل، کمربند، گردنبند، دندان مصنوعی و هر چیز دیگری را بیرون بیاورید.

4. روز تست حمام کنید و مو‌های زائدتان را بزنید.

5. 24 ساعت قبل از آنژیو سیگار نکشید.

6. اگر به ماده حاجب حساسیت دارید حتماً به پزشک بگویید.

انواع آنژیوگرافی

انواع مختلف این تست شامل موارد زیر می‌شوند:

آنژیو عروق کرونری: برای تشخیص بیماری‌های قلبی

رگ‌نگاری مغزی: برای بررسی انسداد عروق مغزی

آنژیو ریه: برای تشخیص آمبولی ریه

رگ‌نگاری کلیه: برای بررسی تنگی عروق کلیوی

رگ‌نگاری عروق محیطی: برای تشخیص انسداد عروق دست‌ها و پا‌ها

سی تی آنژیو: استفاده از سی تی اسکن به جای اشعه ایکس

ام آر آی آنژیو: استفاده از‌ام آر آی به جای اشعه ایکس

آنژیو فلورسین: برای رگ‌نگاری عروق خونی چشم‌ها

نحوه انجام آنژیوگرافی

قبل از رگ‌نگاری باید لباس مخصوص (گان) بپوشید و روی تخت دراز بکشید. اکثر مواقع تست فقط با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک ناحیه‌ای که قرار است آنژیو شود (مچ دست یا ران پا) را استریل می‌کند. سپس سوزن نازکی وارد شریان شما کرده و از طریق آن، لوله نازکی به نام کاتتر را وارد سرخرگ می‌کند.

وقتی کاتتر به عروق موردنظر رسید، پزشک ماده حاجب را وارد خون می‌کند. این ماده باعث می‌شود رگ‌ها زیر اشعه ایکس کاملاً دیده شوند. به این ترتیب پزشک به بررسی کامل عروق مورد نظر می‌پردازد. این کار معمولا 30 دقیقه طول می‌کشد.

سؤالات متداول آنژیوگرافی

در نهایت…

رگ‌نگاری از طریق کشاله ران یا شریان دست و با تزریق ماده حاجب از طریق لوله‌ای تو خالی برای مشخص کردن رگ‌ها زیر اشعه ایکس انجام می‌شود. بعد از انجام تست لازم است مدتی در بیمارستان بمانید. تا چند روز بعد از آن هم باید مراقبت‌های لازم را به عمل بیاورید تا از بروز عوارضی مثل عفونت، خونریزی و یا حمله قلبی جلوگیری شود. از آنجایی که تست آنژیو به تخصص و تجربه بالای پزشک نیاز دارد، انتخاب پزشک حاذق و مجرب در این زمینه بسیار اهمیت پیدا می‌کند. با مراجعه به دکتر علی مهدوی می‌توانید بدون درد و با کمترین عوارض، این تست را انجام بدهید.