رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص، اولین گامی است که باید فرد برای تشخیص بیماری خود طی کند. رادیولوژی تشخیصی، به عنوان یک تکنیک پیشرفته از روش های مختلف تصویر برداری مانند اشعه ایکس، فلوروسکوپی، سی تی اسکن، سونوگرافی و ام آر آی برای بررسی وضعیت داخل بدن بیمار و انجام روشهای کم تهاجمی بهره میبرد. در اینجا نگاهی کلی به کاربردهای مختلف تصویربرداری تشخیصی، احتیاطها و هشدارهای مربوط به عوارض جانبی احتمالی و روشهای مختلف آن خواهیم داشت.
کاربردهای رادیولوژی تشخیصی
معمولا برای بررسی اولیه بیمار از رادیولوژی استفاده می شود؛ رادیولوژی مداخله ای به منظور تشخیص، میتواند در تشخیص اختلالاتی کمک کننده باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:
تغییر در ظاهر ستون فقرات
در این زمینه، رادیولوژی به صورت دقیق می تواند، درجه انحنا را تعیین کرده و تغییرات شکلی ستون فقرات را تشخیص دهد.
لغزش مهره کمر یا ستون فقرات
رادیولوژی در تشخیص لغزش مهره کمر و ستون فقرات بسیار مفید و کاربردی است.
عکس از ریه
عکسبرداری از ریه در شناسایی وضعیت سلامت فرد بسیار کارآمد است.
عکسهای رنگی با کنتراست از انواع اعضا
تهیه عکسهای رنگی با کنتراست از معده، کلیه و سایر اندامهای بدن به پزشکان اطلاعات دقیقی میدهد.
بررسیهای سریع از شکم و انواع اعضا
انجام بررسیهای سریع از شکم، مری، روده، کلیهها، لوزه سوم و سنگهای کلیه امکان تشخیص مسائل مرتبط با این اعضا را فراهم میکند.
تشخیص شکستگیها
رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص، یکی از بهترین شیوهها برای تشخیص شکستگیها محسوب میشود.
روش های رادیولوژی جهت تشخیص
چندین شیوه مختلف برای به دست آوردن تصاویر به منظور کمک به غربالگری، تشخیص یا نظارت بر بیماریها وجود دارد؛ این شیوهها عبارتند از:
اشعه ایکس
اشعه ایکس یا رادیوگرافی ساده برای بررسی استخوان ها، قفسه سینه یا شکم انجام می شود. با اشعه ایکس، ساختارهای متراکمتر مثل استخوانها و مناطق پر از هوا مثل ریهها سیاه رنگ نشان داده میشوند. اشعه ایکس، ممکن است به تنهایی برای تشخیص مواردی مثل شکستگی، برخی از التهابهای ریه یا گرفتگی روده استفاده شود، اما در اکثر مواقع آزمایشهای تصویربرداری اضافی مورد نیاز است.
سونوگرافی
سونوگرافی، از امواج صوتی برای تولید تصاویر متحرک از بخشی از بدن بهره میبرد. سونوگرافی به عنوان یکی از روشهای رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص، اغلب به عنوان شیوهای برای معاینه جنین در دوران بارداری شناخته می شود، اما علاوه بر آن در مواردی نظیر بررسی قلب، تیروئید، شکم، لگن و سینه نیز مورد استفاده قرار میگیرد. سونوگرافی، مشمول پرتو نمیشود و در بارداری بیخطر است.
توموگرافی کامپیوتری
توموگرافی محوری کامپیوتری یا سی تی اسکن، از یکسری اشعه ایکس به همراه یک کامپیوتر برای تولید تصویر مقطعی از داخل بدن بهره میبرد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری را در مقایسه با اشعه ایکس ارائه میدهد و مناطقی را که با بافتهای بدن همپوشانی دارند را بهتر شناسایی میکند؛ در واقع سی تی اسکن میتواند ناهنجاریهای کوچکتری را نسبت به ایکس معمولی شناسایی کند.
فلوروسکوپی
یکی دیگر از روشهای رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص، فلوروسکوپی است. فلوروسکوپی از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر متحرک بهره میبرد و این تصاویر زنده از اهمیت خاصی برخوردار هستند؛ به عنوان مثال از فلوروسکوپی ممکن است برای بررسی چگونگی حرکت مایع در دستگاه گوارش استفاده شود.
ام آر آی
ام آر آی، از میدان مغناطیسی قدرتمند و امواج رادیویی برای تولید تصاویر از داخل بدن استفاده میکند. در حالی که سی تی اسکن، اغلب روش بهتری برای بررسی استخوانها و رگهای خونی است، از ام آر آی بیشتر برای ارزیابی بافتهای نرم مثل مغز، نخاع، اعصاب، تاندونها و ماهیچهها استفاده میشود.
تصویربرداری مولکولی
تصویربرداری مولکولی، یکی از تکنیکهای تخصصی رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص است. این تصویربرداری، شامل تکنیکهایی بوده که در آن مولکولهای طبیعی و مصنوعی در بدن تصویربرداری میشوند.
اسکن پزشکی هسته ای
اسکن پزشکی هسته ای، شامل تکنیکهایی است که در آن از ردیابهای رادیواکتیو استفاده شده و بعد این مواد به وسیله دوربین شناسایی میشوند تا تصاویری از داخل بدن تولید کنند. برخلاف اکثر روشهای تصویربرداری این شیوه برای بررسی نحوه عملکرد نواحی مختلف بدن مورد استفاده قرار میگیرد.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یک روش رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص و بررسی مشکلات عروق در بدن انسان است. این فناوری اطلاعات مفیدی درباره رگهای خونی مسدود شده و سایر مشکلات عروق و عروق خونی ارائه میدهد. از آنژیوگرافی برای بررسی عروق قلبی، مغزی، عروق پاها و سایر قسمت های بدن استفاده میشود. پزشکان با استفاده از تصاویر دقیق آنژیوگرافی مشکلاتی مثل تنگی عروق و گرفتگی رگهای قلب را تشخیص میدهند.
کلانژیوگرافی
تصویربرداری کلانژیوگرافی، یک روش رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص مشکلات مجاری صفراوی با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب است. کلانژیوگرافی، در اصل یک عکسبرداری در حین عمل جراحی محسوب میشود و برای برداشتن کیسه صفرا مورد استفاده قرار میگیرد.
چه آمادگی هایی برای انجام رادیولوژی تشخیصی نیاز است؟
پیش از مراجعه برای انجام خدمات رادیولوژی، لازم است آمادگیهای لازم را داشته باشید؛ این آمادگیها عبارتند از:
✅ لباس شما نباید شامل قطعات فلزی باشد.
✅ در صورت مصرف متفورمین از ۴۸ ساعت قبل، مصرف آن را قطع کنید.
✅ یک فرد به عنوان همراه در کنار بیمار باشد.
✅ در روز اعلام شده بیمار باید به صورت ناشتا به مرکز مراجعه کند.
آیا رادیولوژی تشخیصی خطراتی را به همراه دارد؟
با وجود مزایای زیادی که روشهای رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص به موقع بیماریها و مشکلات مختلف دارند، اما انجام آنها کاملا بیضرر نیست و دارای یکسری از عوارض و خطرات است؛ البته بازهم میزان این عوارض به نوع روش و تکنیک تصویربرداری مورد استفاده بستگی دارد. بیمارانی که به صورت مکرر در معرض تابش اشعه ایکس قرار بگیرند، به صورتی که اشعه ایکس جذب بدن شود، می تواند سبب آسیب به ساختارهای سلولی شده و ریسک ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
سوالات متداول رادیولوژی مداخله ای جهت تشخیص
احتمال اینکه اشعه ایکس رادیولوژی در زمان بارداری به جنین آسیب وارد کند، بسیار اندک است؛ البته همه چیز بستگی به دوز اشعه و سن مادر دارد.
قیمت رادیولوژی با توجه به نوع دستگاه، تکنیک مورد استفاده و ناحیه مورد نظر متفاوت است.
در نهایت…
رادیولوژی مداخله ای برای تشخیص اولیه بسیاری از بیماریهای مورد استفاده قرار میگیرد. در رادیولوژی با استفاده از روشهای مختلف، تصاویری از داخل بدن به دست میآورند تا با استفاده از آن تصاویر به مشکلات فرد پی ببرند. از رادیولوژی تشخیصی برای تشخیص طیف وسیعی از بیماریها نظیر تومور، گرفتگی عروق و شکستگیها استفاده میشود.