تست تشخیصی آمنیوسنتز در دوران بارداری

آمنیوسنتز در بارداری یک آزمایش تشخیصی است که برای بررسی ناهنجاری‌های ژنتیکی و عفونت‌های داخل رحمی انجام می‌شود. این روش شامل استخراج مقدار کمی از مایع آمنیوتیک از کیسه اطراف جنین با استفاده از یک سوزن نازک است. معمولا در هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود و می‌تواند اطلاعات دقیقی درباره سلامت جنین ارائه دهد. اما آیا این روش ایمن است و چه خطراتی برای مادر و جنین دارد؟

هدف از انجام آمنیوسنتز در دوران بارداری

بارداری و فرزندآوری قطعا یکی از لذت بخش ترین مراحل زندگی افراد است. اما در زمان بارداری مسئله ای که بیش از هر چیز دیگری مهم است، سالم بودن جنین از نظر جسمی و ژنتیکی است. پزشکان برای اینکه از سلامت ژنتیکی جنین مطمئن شوند، تست های مختلفی را انجام می دهند. یکی از این تست ها، آمنیوسنتز است.

این تست مشخص می کند که جنین از نظر ژنتیکی در چه وضعیتی است، و اگر دارای اختلالات کروموزومی باشد نیز، پزشک موفق به تشخیص این مسئله خواهد شد. تست آمنیو زمانی صورت می گیرد که به دلایل مختلف، پزشک احتمال وجود اختلالات ژنتیکی از قبیل سندرم داون، تریزومی ۱۸ و نقایص لوله عصبی در جنین را بدهد.

چه زمانی انجام تست آمنیوسنتز الزامی است؟

برای مثال مادرانی که بعد از سی و پنج سالگی اقدام به بارداری می کنند، یا افرادی که در سونوگرافی آن ها حین بارداری نتایج غیر طبیعی دیده شده باشد، مستلزم به انجام این آزمایش هستند.  این تست معمولا باید در هفته پانزدهم بارداری انجام گیرد. برای انجام تست آمنیوسنتز پزشکان مقداری از مایع آمنیوتیک را برداشت نموده، و به آزمایشگاه ژنتیک می فرستند تا مورد بررسی قرار گیرد.

این مایع در شکم مادر دور تا دور جنین را احاطه نموده، و حاوی سلول های جدا شده از بدن جنین است. با بررسی این مایع پزشک به راحتی موفق به تشخیص اختلالات کرومزومی جنین خواهد شد.

کاندیدای مناسب تست آمنیوسنتز در بارداری

انجام تست آمنیو معمولا زمانی توصیه می شود، که احتمال وجود اختلالات ژنتیکی در جنین وجود داشته باشد. در نتیجه کسانی کاندیدای مناسبی برای انجام این تست هستند، که احتمال برود به علت سوابق خانوادگی، سن، نتایج غیر طبیعی آزمایشات و … جنین آن ها دارای اختلالات ژنتیکی باشد.

 به طور کلی افراد زیر مناسب ترین کاندید ها برای انجام تست آمنیوسنتز هستند:

• مادرانی که حداقل سی و پنج سال سن داشته باشند. به این دلیل که بارداری در این سن خطرآفرین است.
• کسانی که آزمایش سونوگرافی آن ها حین بارداری نتایج غیر طبیعی داشته باشد. معمولا احتمال وجود اختلال ژنتیکی در جنین این افراد بالا است، و باید حتما تست آمنیوسنتز بدهند.
• افرادی که دارای سوابق خانوادگی نواقص مادرزادی هستند. نواقص مادزادی ممکن است از اینگونه افراد به جنین منتقل شود. از این رو انجام این تست برای این افراد الزامی است.
• افرادی که در سال های گذشته سابقه بارداری فرزند با نقص مادرزادی داشته اند. اینگونه افراد نیز ممکن است، در بارداری فعلی خود نیز این مشکل را داشته باشند.

اقدامات قبل از آمنیوسنتز در بارداری

• انجام سونوگرافی برای بررسی موقعیت جنین، جفت و مقدار مایع آمنیوتیک

• اطلاع‌رسانی به پزشک در مورد داروهای مصرفی، آلرژی‌ها و سابقه پزشکی

• بررسی گروه خونی و فاکتور Rh، در صورت ناسازگاری Rh، ممکن است تزریق ایمونوگلوبولین لازم باشد.

• بسته به موقعیت رحم، ممکن است نیاز به پر یا خالی بودن مثانه باشد

• کاهش استرس و استراحت برای آرامش مادر و کاهش اضطراب قبل از آزمایش
• داشتن همراه در روز آزمایش

نحوه انجام تست آمنیوسنتز

پزشک با کمک سونوگرافی، یک سوزن نازک را از طریق دیواره شکم وارد رحم می‌کند تا مقدار کمی از مایع آمنیوتیک حدود بیست الی سی میلی متر را استخراج کند. این مایع حاوی سلول‌های جنینی و مواد شیمیایی است که برای بررسی ناهنجاری‌های ژنتیکی، عفونت‌ها یا بیماری‌های خاص تحلیل می‌شود.

معمولا این آزمایش بین هفته‌های ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می‌شود و حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. بعد از نمونه‌گیری، مادر باید مدتی استراحت کند تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

این تست درد خاصی ندارد، و ممکن است مادر در حین انجام آن احساس گرفتگی یا سوزش کمی داشته باشد. نکته حائز اهمیت این است که اگر مادر دو قلو باردار باشد، دو نوع مایع آمنیوتیک جداگانه در شکم او وجود دارد. در نتیجه پزشک برای انجام تست آمنیوسنتز از هر دوی این مایع ها نمونه برداری خواهد کرد.

عوارض تست آمنیوسنتز چیست؟

تست آمنیو بسیار کم خطر است. این تست یک درصد احتمال دارد که باعث بروز عوارض در مادر و‌ جنین شود. اما به طور کلی تا ۹۹درصد موفق عمل می کند. در موارد بسیار نادر ممکن است این تست باعث سقط جنین شود. همچنین گاهی اوقات این تست به مادر و جنین صدمه وارد می کند. از عوارض این نوع روش آزمایش می توان‌ به زایمان زودرس و بروز عفونت اشاره نمود.

انجام این تست باعث انتقال عفونت هپاتیت به جنین می‌شود. احتمال بروز این عوارض در مادرانی که دو قلو باردار هستند، بسیار بیشتر است.

سوالات متداول

در نهایت…

آمنیوسنتز یک آزمایش تشخیصی مهم در بارداری است که برای بررسی ناهنجاری‌های ژنتیکی، بیماری‌های متابولیکی و عفونت‌های جنینی انجام می‌شود. این روش دقت بالایی دارد اما با خطرات کمی مانند سقط جنین همراه است. تصمیم‌گیری درباره انجام آن باید با مشورت پزشک و بررسی شرایط مادر و جنین انجام شود. در نهایت، آمنیوسنتز اطلاعات ارزشمندی برای مدیریت بارداری و تصمیم‌گیری‌های پزشکی فراهم کند.